Phát âm tiếng Anh – Mỹ và Anh – Anh đều là tiếng Anh chuẩn. Tuy nhiên, giữa 2 ngôn ngữ có nhiều điểm khác biệt, cả về từ vựng, ví dụ rubber ở Anh là cao su, qua Mỹ thành bao cao su.
Vậy những khác biệt căn bản trong phát âm tiếng Anh – Anh và Anh – Mỹ là gì?
Thứ nhất, âm /r/ cuối từ được phát âm rất rõ trong tiếng Anh – Mỹ; và bị nuốt hoàn toàn trong tiếng Anh – Anh. Ví dụ, với từ car trong tiếng Anh Mỹ, âm /r/ được phát rất rõ, trong khi ở tiếng Anh – Anh, âm này gần như biến mất. Do đó, có thể coi âm /r/ ở cuối từ là đặc trưng Anh – Mỹ.
Thứ hai, trong tiếng Anh – Mỹ, âm /l/ ở cuối được phát âm rất rõ, nhưng gần như biến mất trong tiếng Anh – Anh. Ví dụ, từ pool trong tiếng Anh – Mỹ có âm /l/ được phát âm rất rõ, trong khi ở tiếng Anh- Anh, âm /l/ gần như biến mất.
Một điểm thú vị là nếu bạn nghe người Anh nói hai từ pool – pull sẽ thấy… 2 từ là một. Còn người Mỹ nói hai từ này rất khác nhau.
Thứ ba, âm /u/ trong tiếng Mỹ – ở một số trường hợp – là âm /ju/ trong tiếng Anh. Ví dụ, student trong tiếng Mỹ là /ˈstuːd(ə)nt/, còn trong tiếng Anh là /ˈstjuːd(ə)nt/.
Thứ tư, âm /t/ trong tiếng Mỹ có xu hướng được phát âm nhẹ hơn so với trong tiếng Anh. Ví dụ, từ water có âm /t/ đứng giữa 2 nguyên âm, phát âm giống như /’wɒdər/ trong tiếng Mỹ; và được phát âm rõ là /’wɒt ər/ trong tiếng Anh.
Âm /t/ ở cuối từ trong tiếng Mỹ có xu hướng được phát âm rất nhẹ. Nếu âm /t/ đứng sau âm /n/ như trong từ don’t, người Mỹ có thể nuốt luôn âm /t/, trong khi người Anh không bao giờ làm thế.
Thứ năm, trong một số từ, tiếng Mỹ có xu hướng phát âm giống với cách viết hơn, ví dụ từ employ trong tiếng Anh là /ɪmˈplɔɪ/, còn người Mỹ có thể đọc là /emˈplɔɪ/; hay từ often, một số người Mỹ đọc cả âm /t/, thành /of-tən/. Đây có lẽ là một đặc điểm “hợp chủng quốc” của Mỹ.
Thứ sáu, một số âm trong tiếng Anh – Mỹ hoàn toàn khác với Anh – Anh, ví dụ âm /ɑ/ trong từ hot khác nhau hoàn toàn giữa Anh – Anh và Anh – Mỹ. Trong khi tiếng Anh – Mỹ, âm /ɑ/ có xu hướng hạ hàm nhiều, thì ở Anh – Anh, âm /ɑ/ được phát tròn miệng.
Thứ bảy, trọng âm trong tiếng Anh – Anh và tiếng Anh – Mỹ có thể khác nhau dẫn tới cách phát âm một từ có thể là hoàn toàn khác nhau. Ví dụ, từ adult có trọng âm ở âm tiết thứ 2 trong tiếng Anh – Mỹ, đọc là /əˈdʌlt/; và trọng âm ở âm tiết thứ nhất trong tiếng Anh – Anh, đọc là /ˈæd ʌlt/
Cuối cùng, người Mỹ có tính thực dụng cao hơn trong ngôn ngữ nói, chú trọng nhiều hơn tới “flow of the speech”- độ êm của ngôn ngữ, nên có nhiều sound reduction hơn. Người Anh ngược lại, có tính bảo thủ cao hơn, nên nghe họ nói thường có quy tắc nhiều hơn, nghe sang hơn và có vẻ đẹp hơn.
Nguyễn Xuân Quang, Moon ESL